Hiç Arayıp Sormuyorsun

İncelikler 32: Bonzai, Dunbar Sayısı, Hygee, Arabesk Fanzin

Şahane Okur,

Günaydın. Bu hafta zarfta Güney Amerika rüzgarları, bir kitap, bir sayı, bir yazı ve bir fanzin var. Birkaç güzellik:

• Hep aynı güne uyandığımız karantina sabahlarının kaydını tutan dergi: Cumartesi Ertesi.
• Bologna Çocuk Kitabı Festivali kapılarını çevrim içi olarak açtı. Seksen ülkeden illüstrasyonların yer aldığı galeriye göz atabilirsin.
• Karantinadan gündelik yaşam sesleri, tek kayıtta.
• Sena Akalın, 5Harfliler’de Latin Amerikalı kadın yazarların şiir ve metinlerinden oluşan çeviri dizisine başladı. İlk konuk: Hebe Uhart.
• Spotify’ın edebiyatseverler için hazırladığı Podcast listesi: Bookworms.
• İran’da arabalı sinema yasağı kaldırıldıktan sonra ilk kez bir gösterim yapıldı, Litvanya’da havaalanında Uluslararası Film Festivali düzenleniyor.
• Selin Çınar, Yüzyıllık Yalnızlık için büyüleyici bir illüstrasyon koleksiyonu hazırladı.

Sevgiyle.

Sonlu Aşklar, Bitmek Bilmeyen Sigaralar

İlk kitaplarla devam ediyoruz. Alejandro Zambra, Güney Amerika edebiyatının çağdaş yetenekleri arasında gösteriliyor. Kısa cümleler yazıyor. Uzun cümleler yazıyor. İlk satırda kitabın sonunu söylüyor. Büyülüyor. Düşündürüyor. Kelimelerle oynarken ipin ucunu asla kaçırmıyor.

Zambra’nın ilk romanı Bonzai’de içimizi ısıtan bir âşk hikayesi var. Emilia ve Julio karasevdalı değiller. Birlikteyken mutlular, ne hoş. Yatağa girip kitap okuyorlar, Kayıp Zamanın İzinde’yi okuduklarına dair yalan söylüyorlar, sigara içiyorlar, giderek birbirlerine benziyorlar. Hayat bu, bir gün ayrılıyorlar.

Eğer hayatını değiştirmeyecekse biriyle birlikte olmanın ne anlamı var? Aynen böyle dedi, hatta bunları şunları söylerken de Julio oradaydı: ancak hayatını değiştirecek ve mahvedecek birine rastladığında hayatın bir anlamı olur. (73 Sayfa)

Arkadaşlığın Sınırı: Dunbar Sayısı

Hiç arayıp sormuyorsun. En rahatsız edici sitemlerden. Ailemiz, akrabalarımız, çocukluk arkadaşlarımız, okul arkadaşlarımız, iş arkadaşlarımız, sosyal medyadan tanıştıklarımız, partnerimizin arkadaşları. Sayı uzayıp gidiyor. İletişim çağı sonsuz etkileşim olanağı sunuyor. Peki bunu kaldırabiliyor muyuz? Kime, nasıl yetişelim? Arkadaşlığın da bir sınırı var.

Sosyal Beyin Hipotezi’ne göre primatlar ne kadar büyük bir sosyal grup içinde yaşarlarsa beyinleri o kadar büyük oluyor. Robin Dunbar bu tezden yola çıkarak insan beyninin büyüklüğünün ancak 150 insanla iletişim kurma kapasitesine sahip olduğunu belirtmiş.

Dunbar Sayısı antropolojik çalışmalarla destekleniyor. Örneğin Hutteriteler ve Amişler ortalama 110 kişilik gruplar halinde yaşıyorlarmış ve kişi sayısı 150’yi aşarsa grubu bölüyorlarmış. Twitter üzerinden yapılan araştırmalar da azami 200 kişi ile anlamlı etkileşim içinde bulunduğumuzu gösteriyor.

Danimarkalıların Mutluluk Sırrı: Hygee

Bütün mutluluk sırları dönüp dolaşıp sadeliğe ve anın tadını çıkarmaya varıyor galiba. Danimarkalıların dünyanın en mutlu insanları olmaları, Hygge kavramı çerçevesinde açıklanıyormuş: “Ambiyans, yakınlık ve sıcaklık”. Karantinada özlediğimiz şeyler birer Hygee anını örneklendiriyor aslında. Ankara özelinde hazırlanan bir liste:

• Arkadaş evinde, battaniye altında karlı ve güneşli bir Ankara sabahına uyanmak,
• Sonsuz kahve eşliğinde bitmeyen pazar kahvaltıları,
• Mütevazı bir çilingir masasında, fonda Türk sanat müziği ve sıcacık bir muhabbet,
• Baharda Atakule’den Kızılay’a yürümek. (747 Kelime)

Senin yapmayı en çok özlediğin şey nedir?

Fanzinlerin Gülü: Arabesk Fanzin

Bir dönem sahaflarda, kitapçılarda rastlardık. Kasanın yanında, yalnızca 1 TL. Arabesk Fanzin, Vardal Caniş ve Reyhan Polat’ın hazırladığı, kapağında kocaman bir gülle yola çıkan, arabeski tadını kaçırmadan ince ince işleyen bir çalışmaydı. Röportajlar vardı, şiirler, argo sözlüğü, okur katkıları. Vardal Caniş’in harikulade çizimleri. En büyük ilham kaynakları ise Reşad Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi.

Arabesk Fanzin’in tüm sayıları bir defaya mahsus olmak üzere kitaplaştırılmıştı. (Almak isteyenler arabeskfanzin@gmail.com adresine mail atabilir) Şimdilerde bir okur sayısına hazırlanıyorlar. Ellerinde Arabesk Fanzin olan müdavimler iştirak edebilir. Yazı ve çizimlerin, fanzinlerin son bölümünde okurlar için ayrılmış sayfalara geçirilmesi gerekiyor.

Güne başlama şarkısı: